Thursday, March 28, 2024, 10:54pm

Anduyugan an paghaman kan Wiksyunaryong Bikol, sarong talingkas na diksyunaryong Bikol na sarong dakulang tabang sa satuya gabos, urog na sa mga nag-aadal saka nagsusurat sa Bikol.

Para sa mga buót magdugang nin mga tataramon, pinduton o i-klik saná an buton sa ibaba tanganing darahon kamo sa portal kan Wiksyunaryo.

 

 

 

Wiksyunaryo: An Talingkas na Diksyunaryo

ARAM NINDO AN KAHULUGAN kan mga tataramon na saringsing, dagupdop, agimadmad? O kun ano man an nanggad pagkakaiba sa basa—bakong basâ—kan kùkô sa kukó? An pirming pinakaharaning tabang na makukua ta iyo an magkonsulta sa sarong diksyunaryong Bikol o kun dai man maghapot sa social media, sa pagláom na igwa saimong masimbag. Mantang regular tang ginagamit an satuyang sadiring tataramon saka igwa kita nin tamang pagkakaintindi sa mga ini tangani na makapagkomunikar nin malinaw sa kapwa ta, pirmi nanggad kitang nagkakaigwa nin karibungan kun igwa kita nin mga terminong dai na gayong nadadangog o nasasabutan. Totoo, igwa kita nin mga susugan asin adal sa ortograpiya na pighaman kan mahihigos na iskolar alagad an mga ini paminsan mababakal sa halangkaw na kantidad o kun libre man, kaipuhan pang magdayo sa mga library sa eskwelahan o sa syudad.

Haloy ta naman nadadangog an Wikipedia, sarong libreng ensiklopidya na pinagtarabangan hamanon asin sagkod ngunyan pinapakarhay man giraray kan mga boluntaryo na igwa nin pagkamuot sa libreng kaaraman. Igwa man kita nin inaapod na Wiktionary, o kun sa Bikol na bersyon kaini, Wiksyunaryo. Ini, libreng itinao satuya kan Wikimedia Foundation tangani na magin espasyo o plataporma kun sain pwede tang maikaag an satuyang sadiring mga tataramon, kagan ini nin maninigong depenisyon, tamang pagbaybay, asin kun ano pa man na mga elemento igwa—asin kaipuhan—an sarong diksyunaryo.

Haloy na ining makukua online, alagad kan taon 2019, bulan nin Agosto, sa maigot na pagtrabaho kan Bikolanang librarian na si Imelda R. Brazal, giraray bibuhay an pahina. Pinakarhay an mga program, an mga template, an interface, asin sa mga nagsunod pang mga bulan ginibo man an inot na Bikol Wiktionary Trainers’ training. Puon man kan Agosto 2020, sagkod ngunyan na Disyembre, ginigibo man an Bikol Wiktionary Edit-a-thon kun sain nangalok kita nin mga paraambag asin tagapakarhay para sa Bikol Wiksyunaryo. Ini inayunan nin pirang mga interesadong volunteers, asin magpuon kan aldaw na idto sagkod ngunyan, nakatipon na kita nin haros 1,400 na entra sa Wiksyunaryo.

Sa lawig kan aktibidad na nangyari digdi, sa pagtarabangan kan pirang parasurat sagkod suporta teknikal, nakaandam na iluwas sa incubation status an proyekto. Buót sabihon, tatawan kitang mga taga-Bikol nin sadiring domain kun sain permanente ta nang magagamit an sarong online Bikol Dictionary. Digdi sa Pilipinas, pira sa mga igwa na nin Wiktionary iyo an Tagalog asin Sebwano asin sa bilog na kinaban igwa man nin haros 176 na nasyon an igwang pnapadanay na aktibong Wiktionary.

Pwedeng mag-uyon o dai an pira sa mga iskolar, mga nasa akademya, o mga parasurat mismo sa proyektong ini huli ta pwede tang mahiling bilang sarong kaluyahan kaini na ini naliliwat kan dawa siisay man na paragamit na muyang mag-ambag o kun dai man magkaag pa mismo nin mga bandalismo. Alagad, purbaran tang birikon an perspektibong ini. Urog na kun an mga mamantinir kaini iyo idtong igwang mga pagmakulog sa sadiri tang tataramon, o idtong nag-adal na nin halawig na panahon kan mga lenggwaheng Bikol, tibaad halaba na an sarong taon na dai kita makahaman nin epektibo asin mapapakinabangan na susugan. Sarong dakulang agyat ini sa satuya na pagtarabangan o kun dai man suportaran an proyektong ini na sa mga masurunod na aldaw, kita sana man giraray an makonsumo o makikinabang.

Kan nakaaging Disyembre 12, 2020 ginibo man an ikaapat na ESEAP (East, Southeast Asia and the Pacific)  Virtual Meeting kan mga Wikimedians kun sain nagkaigwa man hururon manungod sa mga proyekto sa incubator, urog idtong mga makokonsiderar na small languages o mga lenggwahe sa kinaban na nasa minorya siring kan Bikol, partikular Bikol Sentral. Saro sa mga nakaulay nyato igdi an representante gikan man sa Wikimedia Language engineering team na si Amir E. Aharoni, asin dakula an suportang itinao nya para sa satuyang lakdang na magkaigwa kaining sadiri ta man na online dictionary sa lenggwaheng Bikol.

Lugod,  kun an mga tagaluwas ngani kan satuyang nasyon sayod na sana an suportang ipigtatao, makipagtabangan man lugod kita sa paghaman asin pagpakarhay kan Bikol Wiksyunaryo sa katuyuhan na makatao nin libreng kaaraman sa komunidad. Sa siring na paagi, bako sanang inaataman ta an pagkadinamiko kan satuyang lenggwahe, kundi naggigibo kita nin paghiro tanganing ini makasabay sa marikas na hiro kan teknolohiya.

.

Si Anthony B. Diaz nagsisirbing adviser kan Affiliations Committee kan Wikimedia Foundation, organizer kan Art+Feminism na nakabase sa Estados Unidos, Edu-Wiki Outreach Expert kan Outreach Wiki, asin aktibong editor asin administrator sa Bikol Sentral Wikipedia.

Resibihon an mga artikulo sa email

Magsubscribe sa mailing list kan Magbikol Kita. Resibihon an mga artikulo direkta sa saindong email.

An Magbikol Kita sarong adbokasiyang nagtutulod, nagpapararom, asin nagpapahiwas kan paggamit sa mga tataramon na Bikol sa online na kinaban. Orihinal ining sarong midyum nin paghiras nin kaaraman dapit sa lenggwaheng Bikol para sa mga nagtutukdo asin nag-aadal kan tataramon. An paghimo kan website na ini sarong lakdang nin pagpahiwas kan sakop asin abot kan Magbikol Kita tanganing magin sarong kamalig nin impormasyon para sa mga Bikolnon—asin mga buót makanuod kan tataramon—yaon man sinda sain sa bilog na kinaban. Madya na, Magbikol Kita!

Para sa mga buót maghiras nin mga artikulo, opinyon, suhestyon, asin iba pang buót nindong ipaabot samuya, mag-email sa [email protected] o imessage kami sa contact form sa ibaba.

An ortograpiya asin istilo sa lenggwahe na ginagamit kan Magbikol Kita nakasusog sa ginagamit kan Mother Tongue-Based Multilingual Education (MTB-MLE) kan Departamento kan Edukasyon. Ini tanganing an anuman na maipublikar sa idea hub na ini pwedeng magamit kan mga eskwela, urog na sa mga pampublikong eskwelahan.

I-message sana kami para sa mga hapot o anuman na buót nindong ipaabot sa samuya.

13 + 1 =

Magbikol Kita © 2020 Reserbado an gabos na karapatan