Naiba an pagkaareglo kan mga bagay-bagay sa buhay kan mga tawo, bako sana sa Pilipinas kundi sa bilog na kinaban, kan magkapandemya kaining CoViD19. Sa haloy na lockdown, na nainot sa Metro Manila kan Marso 2020, naapektuhan ki maray su mga normal na hiru-hiro kan tawo. Kan bandang Marso, dipisilon magsaod ta daing nalulunadan na mga tricycle. Su pamangkin ko nagsasaod dara an dakulang maleta tanganing maguyod nya sana an mga sinaudan mantang nagbabaklay pabalik sa harong. May problema kan supply nin alcohol, face masks, buda mga tisyu, dahil may mga tindahan na pigtarago su stocks ninda tanganing maipabakal sa mas mahal na presyo. Bagas, mga isirira, prutas, mga gulayon, nagkurulang ta su mga haling probinsya na mga produkto nadidipisilan mag-agi sa mga checkpoints dahil sa sobra ka-istrikto kan mga reglamento kan IATF (Inter-Agency Task Force).
Su mga hospital paranô ki mga pasyenteng na-CoViD, kaya kun kaipuhan mong magpahospital, dipisil ta baka sa hospital ka pa makakua nin virus. Bako talagang prayoridad su ibang hilang. Nakatutok sa mga pasyenteng may CoViD su mga hospital.
Ingat kami ki marhay ta kan Marso dakol su nagadan dahil sa CoViD. Sa harong mi, pag naabot an mga kairiba ko hali sa pagsaod, o ano pang aktibidad na tugot kan gobyerno, nalaog sana sa kaharungan pakapangarigos. Ingat na ingat kami ta dakulang problema kun may ma-CoViD samo. Saro sana sa pamilya an may Quarantine Pass tanganing makapanaod o makapa-bangko.
Pakatapos nin walong bulan, may dikit na mga pagbabagong nangyari. Dai na kaipuhan an Quarantine Pass. An Senior Citizen na arog sako pwede nang magduman sa klinik kan doktor para magkonsulta. Pero bago ka maglaog sa klinik, masimbag ka nguna kan contract tracing form. An huron kan pasyente buda doktor online. Problema kun maluya an internet, putul-putol an huron. Dipisil na makihuron online na naka-mask buda may face shield pa.
Kan nagdisisyon akong mag-uli sa Bikol, hadit ako na dai matawan ki Travel Permit. Pero maski durudipisil maglakaw kan travel permit, dai kang ibang magiginibo kun gusto mo talagang mag-uli. Inot kong ginibo an magduman sa barangay office. Pero su ID ko palan old address ko pa kaya dai ako tinawan ki Certification of Residency. Kaipuhan kong dumuman sa opisina para sa mga Senior Citizen sa Quezon City tanganing baguhon su address sa ID ko. Nag-Grab ako pasiring sa OSCA (Office for Senior Citizens’ Affairs). Cashless an paglunad sa Grab kaya an pamasahe mo sa paagi nin credit card o Gcash. Mauran-uran kadito kaya ingat na ingat ako pagbaba ko sa Grab ta kun madarinas dakulang problema. Nagpila ako sa OSCA pero marhay ta kan hapon na pagduman ko, nadara ko na su ID ko na may bagong address.
Pagbalik ko sa barangay office kinaagahan, dara ko na su tamang address ko, dangan lang ako tinawan ki Certification of Residency pakatapos nin paghalat ta nagkapira su nainot sako. Tapos, pinaduman ako sa Health Center. Pag-abot kong Myerkules sa Health Center, sabi sako, sa Martes pa maabot su doktor. Tugon sako na sa Martes, magdara na akong swab test result ngani daang dai na ako magparabalik-balik. Nagdiretso ako sa sarong private clinic tanganing magpa-swab test. Tulo sagkod limang aldaw na paghalat, an bayad Php5,100. Kun sa laog nin 24 oras gusto mong makua, Php8,100 an bayad. Pinili ko su Php5,100 an bayad. Kan dara ko na su swab test sa Health Center, hiniling naman si mga dokumento ko. Pagkahiling kan Certification of Residency na an petsa October 22, 2020 bumalik daa ako sa barangay ta expired na daa an certification na idto. Sabi ko sarong semana pa man sana an nakaagi. Sabi sako, an Certification of Residency dapat recent. Naisip ko na sana na dahil siguro nakasabi sa certification na bako akong PUI (Person Under Investigation) kan October 22, pero kan October 29 dai na sinda sigurado kun bako akong PUI. Kaya balik akong barangay office nganing maghagad ki bagong certification of residency. Naghalat na naman ako na tawan ki bagong certification. Pagbalik ko sa Health Center na Martes, tama na su mga papeles ko, sinabihan akong sa sunod na aldaw na sana bumwelta ta dakol su naghaharalat. Medyo may pagkabaldi na ako pero garo sanang okay sana ako. Tuminukaw ako sa likod kan mga naghaharalat tanganing makapahingalo dahil napagal ako sa pagparabalik-balik.
Munan, rinanihan ako kan sarong staff buda sinabihan na kairiba na ako sa lista kan makurua nin Health Certification kan aldaw na idto. Ay salamat—sabi ko sa sadiri. Kan ako na su kahuron kan doktor, sabi sako dai ngani daa kuta ako tatawan ki Health Certification dahil nasa grupo daa ako kan mga vulnerable bilang senior citizen. Hiyum-hiyom lang ako dangan naghalat. Kan napirmahan na kan doktor su certification, nagpasiring na ako sa opisina kan pulis. Haloy man su paghalat ko pero sulit man ta nakua ko na su Travel Permit ko. Su date na riniquest ko Nobyembre 9, pasiguro dahil nakabgyong Rolly pa sana, baka may mga ulang pa sa dalan pa-bikol. An nagkokoordinar sa driver su tugang ko. Su mga driver palan kan private van na lulunadan ko, dai palan kami nagkairintindihan sa petsa kan pag-uli ko sa Bikol. Su nakua nindang Permit Nobyembre 7. Kan masunod na aldaw nagbalik ako sa Pulis nganing baguhon su petsa kan byahe ko. Diit na paghalat, nabago man su petsa.
Kan pinadarara ko na su mga papeles ko sa tugang ko sa Canaman tanganing darahon sa munisipyo, nakua man ninda su dokumento na nagsabi na pag-abot ko sa Canaman kaipuhan diretso ako sa Quarantine Area. Katorseng aldaw an sabi sa protocol na mag-isolate ako kan sadiri ko maski pa dai akong CoViD. Sarong private house na inarkila kan tugang ko an inistaran kong katorseng aldaw. Dai kaya magamit su Quarantine Area kan munisipyo pakabagyong Rolly. Sa Quarantine Area na ako inabutan kan bagyong Ulysses. Dai ako pwedeng magluwas sa Quarantine Area ko ta igwang tawo duman sa pagtaraning na nagmanman kan hiru-hiro ko asin nagrireport sa munisipyo kun nagsunod ako kan protocol. Nagsunod talaga ako kan protocol. Pighahatudan sana ako ki pagkakan kan kapamilya ko. Tugot man su munisipyo na igwa akong sarong tugang na kaibahan mantang naka-quarantine.
Pakatapos nin katorseng aldaw, dangan sana ako nakauli na sa harong na uulian ko. Arog kaan naiba an pag-uli ko sa Bikol haling Manila. Kun dai kang Travel Permit dai ka talaga makakauli.
.
Mabalos sa helpful information manungod sa pagpuli. Kaipuhan talaga nin dakul na pasensya.