Uy, 12.12! Naka-shopping kamo? 

Napansin ko ngunyan na taon, grabe an paggastos ko. Dai ako nagpaparaluwas, pero grabe man si pa-online-online shopping ko. Pag nagche-checkout kan mga bagay-bagay may nagkukuruntrahan na nangyayari sa isip ko. Ini igwang naitataong pakupsit na kaugmahan. Makaagi an pirang minuto, an kaugmahan masasanglian nin kamunduan dangan pagkaribong. Mayo na akong kwarta. Mapapahapot na sana ako kun ano baya an nangyari sako. Tano ko tigcheck-out? Don’t fret Jenn, dai ka nagsosolo. Kita may sapi nin kalag kan kapitalismo. (Awoooo!)

An syudad ta, sarong syudad na makonsumo. Kun papansinon an lenggwahe kan nasyon nag-iikot ini, inot na inot, sa kwarta. Ngunyan na pandemya lakop an lenggwaheng ini sa social media. Nagpuon sa pa-mine na lang po mga ma’am-sir, pa-barter, sagkod sa dakol na mga tawo na an nagin plantito o plantita. Katakod ini gabos nin pagastos. Ngunyan na patapos na an taon, igwang last hurrah an mga online shopping site sa paagi kan 12.12 sale #addutukartnow. Kan si nakaaging 11.11 sale, nagkaigwang record-breaking na 1.2 million sales an online mall na Lazada. Sarong aldaw sana yan! 

An ipapabisto ko saindo ngunyan para sa article na ini saro na naman na Pranses sa pangaran ni Roland Barthes. Si Barthes sikat sa saiyang pag-adal sa mga signs, o sa inaapod na semiotics. An mga semiotician bakong mga parahula na nagbabasa nin signs sa planetang Saturn, mas interesado sa mga signs arog kan lenggawahe, mga imahen, asin kun pàno an mga ini nakakagibo nin mensahe dangan nagkakaigwang kahulugan. 

Halimbawa ang tataramon na ido. An mga letrang “i-d-o” basta sanang napili para an satong lenggwahe magkaigwang porma. Mayo ining pinaghalian na esensya, random sana ini kaya dai mo na pagpiriton an romansa kan mga letra. Nin huli ta napagkasunduan, an tataramon na ini natawan ta nin konsepto, ido = sarong animal o hayop. Alagad bako man ini an ultimong kahulugan niya. An lenggwahe ta buhay asin nagbabago. An an pagamit kan tataramon, depende sa kun ano an motibasyon kan nagtataram. Iba an buót sabihon kan “ay cute-on man an ido” sa “garo ka ido.” Si inot mangungod sa ido na hayop na may apat na bitis, may ikog, nagbabatok; si pangaduwa pwedeng sarong presidente o sarong makulog na insulto.

Kumpara sa mga ibang semiotician, si Barthes naglampas sa nakagawian na formalist o paghiling sana kan porma asin istruktura kan mga lenggwahe. Nagtutubod sya na igwang mas dakulang relasyon an mga senyales na ini sa sosyal asin politikal na aspekto kan syudad. Digdi malaog an saiyang konsepto tungkol sa mga mito. An mga mito, para ki Barthes, sarong tataramon na pinili kan kasaysayan. Bako ining hali sa natural na ebolusyon kan mga bagay, kundi igwa ining historikal na pundasyon. Nin huli ta ini historikal, igwa na man ining epekto sa ideyolohikal na aspekto kan nasyon nin huli ta nakamarka na sa agimadmad kan mga tawo. Kaya kita nagkakasurundo kun siisay baya an ido duman sa inot kong example, ta an satuyang lenggwahe may pinaghalian na konteksto. An konseptong ini ginamit ni Barthes para adalan an mga nahihiling ta sa pop culture, arog kan wrestling, advertisements, mga artista sa TV, etc.

An mga mito natatawan hustisya sa paagi kan excess o sobra. Nin huli ta ini sobra-sobra na, buot sabihon dakula an sakop kan paggamit, garo an ini natural na. Dai ta na sinda kinikwestyon ta yaon na sinda dyan haloy nang panahon, universally accepted kumbaga. Digdi matibay an mga burgis, huli sinda an may kapot kan yaman, kapot man ninda an padalagan kan lenggwahe, an padalagan kan satong ideyolohiya. Pag nagdadalan kita nin TV, ano an excess na nahihiling ta? Si mga advertisement baga. O kaya pag naglalakaw-lakaw kita sa SM, anong mga nahihiling tang sobra-sobra? Si mga artista na kapot an products na ineendorse. Dai ta na hinahapot kun pàno ini nagpuon, pagkaaki ta iyo na ni an nahiling ta, asin inaakò ta na ini sa buhay ta.

Si lenggwaheng inosente man kuta, hinabon asin ginamit para ma-normalize an ibang mga paagi kan mga tawo, asin matawan value o halaga an ibang bagay. Kaya nagkaigwa nin dai pagkapantay-pantay sa sadiri tang lenggwahe, halimbawa mas pinapaboran ta an magayon kisa sa makanos. Digdi malaog an pulitikal na aspekto kan lenggwahe, ta para ki Barthes, ini haloy nang nakatakod sa pagpadalagan kan mga nagyaraman na burgis sa syudad. An normal na standards nakabase nang gayo sa standards na inimprinta kan kapitalismo.

Hilinga nindo an 12.12. Dai na kita naghahapot kun ano an 12.12. Iyo na iyan kayan. magbakal sa Lazada ta sale. Mayo syang tinatago, asin mayo man syang ipinapahaling na bago. An ginibo nya sana rinibayan an paggamit kan lenggwaheng 12.12. Si numero na dapat petsang ika-12 kan Disyembre, binago an porma asin ginibong event. Arog man kaiyan ang kapitalismo, madalion ta syang maitukdo ta daing supog ini satuyang ipinapahiling. Kun ano an itinao sato kan Lazada, dai ta na hinahapot an konteksto kaini, kun sain ini hali. Ngunyan naaraman ko na iyan palan pagdoble-doble kan numero nagpuon sa single’s day kan China. Na kaidtong 1993 daa, may apat na single na lalaki, mga taga-Nanjing University, na naggibong sadiri nindang pasali para iselebrar an pagigin single ninda kaya nagkaigwa nin 11.11. Si apat na 1 nagrerepsenta kan si apat na lalaki. Ini nagin mito na nagpuon sa Nanjing University sagkod sa magamit na man sa kinaban kan shopping. 

Sa sale kan Lazada, makakatipid ka, alagad kun iisipon, mayo man nanggad matitipid sa pagagastos. Mapapamuda ka na sana pag nagcheck-out ta, hanep ‘yan, nabudol-budol ako duman, ah. An pagpaikot na ini ginibo ninda sa mga minasunod na paagi:

1. Inot, ginibo kitang immune sa mga ini. Nagpuon sa 11.11 hanggan sa magin normal na. Garo kita nabakunahan, tinawan nin sararadit na virus sagkod sa nakisaro na man kita sa sistema. 
2. Panduwa, hinahali pirmi ninda sa konteksto an saindang mga lenggwaheng. Mala ta ngunyan na 12.12, nalingawan ta na may pandemya, na may mga nawaran nin trabaho, na may nangyaring kurapsyon sa Philhealth, igwa pang mga mayong harong huli sa nakaaraging mga bagyo.
3.  Pantulo, matibay an lenggwaheng ini sa paggibo nin identification asin division. Pirming may tentasyon na makisaro sa kun anong uso. Dai ka in kun mayo kang tinanom na inaataman, kun makanos an bado mo, pag iba an kolor kan kublit mo, o luma na an cellphone mo.
4. Pan-apat, pauruutro sinda. Matibay sindang sa paggamit nin mga aparato na nakakapa-LSS. Mala ta sagkod ngunyan, dai nahahali sako si 12.12 sale sa Lazada, lowest price, lowest price, add to cart. Nahiling nindo an sinasabi kong pauruutro? 
5. Panlima, an saindang lenggwahe hinahali ninda sa politikal na pag-urulay. Habo kan kapitalismo na sinda ngaranan gamit an social class na lente. Ginagamit ninda an lenggwahe sa porma na pabor sainda. Sarong ideal na bagay, uy, one-click lang an pag-shopping; standard, uy, dakulon items an naka-sale; asin pang-kagabsan, uy nag-shoropping man sindaaaaa! Kaya aram na nindo an gigibuhon nindo: add to cart now!

Kaya an lenggwaheng natada sa arog tang mga tios, kadaklan may konotasyon nin kagustuhan na maka-buhi: lodi, werpa, pagod c acoe, kyah pembaryah, sanaol. Inaagi ta na sana sa kangingiritan. Alagad makamundo na sa simpleng 12.12 add to cart now, ubos an mga naipon ta. Kun 11.11, 1.2 million an sales, ano pa daw ngunyan na 12.12 dagdag pa na ma-Christmas na. Di ba? Sinda na!