Mantang sinusurat an artikulong ini, igwa na nin 15,651,898 ka-tawong naulakitan kan CoViD19. 636,470 man an nagadan  huli kaini. Nagkapira sainda midbid ko, nin huli ta nagin amigo o mga sadiring tawo pa. Yinugyog an bilog na kinaban kan dai mahiling na kalaban na ini. An mga negosyo nagsarara. An mga kumpanya kinakaipuhan magtanggal nin mga empleyado. An mga daily wage earners an pinakaapektado sa gabos. Mayo nin naghunà, na sa laog nin apat o limang bulan, sasapuon kan bilog na katawuhan an siring na krisis. Lain kan krisis pinansyal, sosyal, asin pampulitika, an pinakamarara iyo an krisis espiritwal.

Kun an virus na ini naihayag an kakulapusan asin kawaran nin plano kan presenteng gobyerno, mas lalong namidbidan an sarong reyalidad na pirit na linilingawan nyato gabos. Sa pagkarumpag kan haros gabos na mga institusyon na gibo nin tawo, kabali na digdi an pagkawara nin kadakol na buhay, nagin malinaw sa satuya an katutuuhan na an gabos na bagay may kasagkuran. Arualdaw pirit na dinudulagan ta ini. Kadakol nabubuhay na ulay mo mayong kagadanan. May mga yaon sa poder na an ulay ninda dai sinda mababa sa kapangyarihan. May mga nagpapayaman na ulay ninda madadara ninda an pirak asin pitaka sa ikaduwang buhay. Kun igwa man sarong karahayan na nangungurog sa tahaw kan pandemyang ini, iyo an pagkapaha giraray nin tawo sa Dyos, an kaiyu-iyuhing dai mapapara; an kapinunan, kapadagusan, asin kaaabtan kan gabos na nilalang.

Alagad maulyas ining pangangaipo nyato sa Dyos. Sa pag-abot ka kadikit na kaginhawahan, nalilingaw tulos kita. Tumbukon ta lugod ini sa paagi nin praktikal na kahaputan: Papàno aatubangon nin sarong Katoliko an pandemya? Sa tahaw kan kagadanan asin buhay, pagkarumpag asin pagpadanay, kakulangan nin lider asin pagkaigwang maiisog na frontliners, sabi kan Hudiyong pilosopo na si Martin Buber, an kahulugan kan buhay makukua sa hayàpit na bàsog nin pag-urulay o diyalogo kan mga nag-uuruntugan na pwersa. 

Manunuparan ta sa kasaysayan kan Simbahan, an nagkakapirang ehemplo kun pàno inatubang kan mga inot na Kristyano an krisis nin pandemya. Kan 240 A.D. sinapo kan midbid na kinaban kaidto arog kan Cartago, Roma, asin Alexandria an sarong hilang na sagkod ngunyan dai mangaranan kan mga eksperto. Malinaw an pagkaistorya nin San Cipriano na iyo an Obispo kan Cartago kan panahon: “nagsapo an gabos kan atake nin kalintura… asin an samong mga bituka, nagtatakig sa daing ampat na pagsuka” (Cyprian, Treatises, 7.8.) An gadan nagwarairak sa tinampo sa kadakulan. Nangaipong mag-physical distancing an banwaan asin tiuson an mamundong kamugtakan nin pagkasuruhay. Mantang an kadaklan binayaan an syudad nin huli sa takot sa syertong kagadanan, an mga Kristyano nagpawalat. Sinda nahiling na nagpapakakan asin nag-aataman kan mga may hilang. Susog sa saro pang obispo na si San Dionisio, “maiisog sindang nagbisita sa mga may hilang asin nag-sirbi sainda” (Eusebius, Church History, 7.21.9). Sa nagsunod na siglo, uminabot an sarong kabaing na epidemya. Mababasa an sinurat kan historyador na si Eusebio kan Caesarea na an mga Kristyano nasibot sa mga gibong hirak arog kan paglubong kan mga gadan asin pag-ataman kan mga naghihilang (Eusebius, Church History, 7.22.6).

Pwedeng sabihon nyato: Ah propaganda ini. Alagad an kadakol na nag-akò kan Kristyanong pagtubod pagkatapos kan mga epidemyang ini, sarong patotoo kan kapangyarihan kan paglingkod. Kun may midbid kang Kristyano kaidtong panahon nin hilang, dakula an posibilidad na ika mabuhay nin huli ta igwang maataman sa saimo. 

Nakakaagid an mga pangyayari sa parokya kun sain ako nadestino. Kan ibinaba an ECQ lockdown, kadakol na mga parokyano an pinanluyahan nin buót. Dai sinda makapa-simbahan, o dai ninda makaibahan si mga pag-iriba sa ministry. Tagob nin pagkatakot an gabos. Alagad sa pag-atid-atid mi, dai pwedeng nakakulong na saná kami sa kumbento. Kadakol an nagtitios na mga parokyano. Siisay an maataman sainda? Sa tabang kan social services ministry, nagpuon kaming magtipon nin datos manungod sa pangangaipo kan mga daily wage earners na parokyano asin kun siisay sainda an urog na nangangaipo. pagkalihis nin duwang bulan, 800 pamilya an samong natawan nin dawa kadikit na relief goods. Kadakol an naghiras nin tabang. Kinakaipuhan saná nindang maaraman kun pàno asin siisay an mangingibang. Dai pa digdi nagtapos. Uya pa labing 800 na pamilya samong pinaghusay na magin mga Saradit na Kristyanong Komunidad (SKK). Saro ining programa pastoral kan Arkidyosesis ngunyan tanganing an Simbahan magin presente sagkod sa kapurupuruhi kan parokya. Dakula an nagin pagbabago sa saindang mga komunidad. Ngunyan igwa na sindang mga lider na samuyang malalaúman sa pagmangno kan pangangaipo kan saindang kapwa.

An pagkamuot iyo an nagtaong kahulugan sa hayàpit na bàsog nin buhay. Sa atubangan kan dai mapagsarong reyalidad, an mga Kristyano nagpapatahaw tanganing magin buháy an saróng banwaan huli kan pagmangno sa kapwa. Dai sinda nagtakig sa katalsutan kundi sinda naglaad sa pagkamuot. Ngunyan, tugang, “lakaw asin maggibo man kan siring” (Lk 10: 37).

.

.