Mayong marhay na salud kun mayo man na marhay na isip asin buót.

Bakong maray an pagmati ko kun nakakadangog ako nin bareta na may naghugot na hoben dahil sa kawaran nin pagláom. Dai ko man masabi na sinda talsot asin maluya an buót na magkumpronta kan saindang mga problema o mga kasakitan sa buhay. An pagputol nin sadiring buhay sarong tanda o sintomas na bakong marhay an kamugtakan kan isip asin buót.

Sa pag-adal asin sarbey kan Departamento nin Salud, kabanga kan mga igwang problema sa kaisipan nagpupuon sa edad na katorse. Sa bilog na kinaban, sa manlain-lain man na kultura, nasa 20% kan mga kaakiaan asin kahobenan an nagkaigwa nin pareparehong problema sa kaisipan o utak.

Sa personal kong ekspiryensya sa pagtao ni psychosocial processing, an nangungurog na kawsa kan problemang pangkaisipan iyo an sitwasyon na nagtatao nin dakulang agyat sa buhay daing-trabaho, pagtios, kamunduan, malalang hilang, bakong marhay na relasyon nin mag-agom, mamundo asin maraot na buhay kan sadit pa, saka man abuso sa droga.

Tano ta marhay  maski bakong marhay?

Gabos kita mawot na maakò nin ibang tawo. Habo ta na masayumahan o dai pag-akuon. Gusto ta na pirmi sana kitang mabúot, mapasensya, matinabang, asin pirming maugma sa mata nin ibang tawo. An isip ta, iyan an marhay na tawo. Kun kaya, maski kita nakukulugan, nagsasakit, naaanggot, natatakot, nahihirak sa sadiri, asin namumundo, dai ta ini pinapahiling. Sa isip nyato, bako yan na marhay.

Ano palan an marhay?

An marhay iyo an nagpapakatotoo. An sarong tawo maray an isip asin buót kun akò nya an saiyang pagkatawo. Aram nya kun siisay asin kun ano sya. Aram nya an saiyang mga kaluyahan asin kakusugan. Aram nya kun ano an mawot nya asin kaya nyang maabot asin gibuhon.

Kun nagtutubod sya na an kakusugan nya hali sa Kaglalang nin gabos, dai nya kaipuhan na magtago nin namamatian o kaluyahan. Dai nya kaipuhan na magngirit sa gabos na panahon o magpahiling na maugma maski namumundo. Iyan an mawot na mahiling nin sosyudad. An maka-Dyos na tawo naghihibi man alagad nagpapahiling sana sya nin saiyang kakusugan. An paghibi dai nangangahulugan nin kaluyahan. Marhay an magpahiling nin katotoohan asin reyalidad. An tawong silag asin pinapahiling an saiyang pakikipagtusay sa mga agyat nin buhay, tunay na makusog an buót asin makangangalas.

An hapot, uyon ka na marhay man maski bakong marhay?

Ako nagtutubod na maski bakong marhay an sakong buhay asin pagkatawo sa paghiling kan iba, an mahalaga, inaako ako kan pinakamarhay sa gabos, an Dyos na sakong Kagurangnan.

.