Garo mas urog pang namimidbidan kan sarong aki an personalidad kan saiyang ina pag nagkaagom naman sya asin mga aki. Sa sakuyang karanasan, huli ta haloy nang nagtalikod sa kinaban an sakuyang ina asin memorya na sana an sakong sinasalingoy, an mga memoryang nababanwit ko sa kahiwasan kan ordinaryo asin arualdaw ming pagkabuhay kaidto kan kaibanan mi pa sya garo nagkakahugis giraray sa pisikal na reyalidad sa mga namamasdan kong gawi kan sakuyang agom sa arualdaw ming pag-ibanan. Nagbubutwa man kaya sa sakuyang agimadmad an mga pagkakaiba kan samuyang personalidad sa mga paagi mi nin pag-atubang sa mga bagay-bagay dapit sa pagpapamilya, na minapagirumdom man giraray kan mga pagkakaibang namamasdan ko kaidto sa sakuyang ama asin ina. Igwang kalidad nin personalidad na bako man na eksklusibo sana sa mga ina asin kababaihan, pero garo mas nangungurog asin maririsa sainda kadaklan na beses.
Para sa mga kakabaihan, agom asin ina, an pag-ataman asin pagigin mainatom sa saindang mga namumutan garo natural sanang parte kan saindang buhay sa arualdaw. An pagkamuot asin pag-ataman duwang bagay na dai mapagsuhay sainda. Para sa sarong tawong nakadanas nang mag-akong sabay kan duwang ini, yan an buót sabihon kan pinapadangat. Pwede kayang an pag-ataman ginigibo man sa ngaran nin trabaho sana, minsan an hayop asin pananom inaataman dahil sa hilig, o an sarong bagay inaataman nganing dai maraot asin ikapabakal. Kundi sa pagpadangat an pag-ataman minaburabod mismo sa pagkamuót. An pagpadangat iyo an pagkamuót na kongkretong namamatian mismo sa pag-ataman, pagkamuót na yaon sa pag-ataman.
Iyo ini an tinungkusan ni Carol Gilligan na sarong peministang sikolohista sa saiyang librong In a Different Voice (1982) bilang susugan kan moral na pagdesisyon na ipinapahiling sa gawi kan mga kababaihan. Tinampadan nya an pag-adal na ginibo kan saiyang maestrong si Lawrence Kohlberg kun sain an nagbutwang prinsipyo kan pagdesisyon moral iyo an susog sa paggurang (maturity) na itinatakod sa kakayahan na magsurosadiring-buhay asin maghanap-buhay. Susog ki Gilligan iniitsapwera kaini an mga datos na gikan sa mga kababaihan dapit sa moral na pagdesisyon asin daing gayo tinawan nin nagkanigong pagmidbid pabor sa pananaw na sinarà ni Kohlberg sa mga datos na gikan sa anas mga kalalakihan.
Para sa mga kababaihan, bakong pagsuhay asin pagsurosadiring buhay an burabod kan mga kaisimbagan sa hapot na itinao ni Gilligan sa mga nakisumaro sa saiyang pag-adal. An mga desisyon na hinihimo ninda minagikan sa paghimati, responsibilidad asin pagpadangat. Miski pa si mga kababaihan na nag-uswag naman ngani sa mga manlain-lain na propesyon, ipinapasipara nguna an saindang nagunong kanuudan para sa mas personal na lado kan saindang buhay kun sain imbwelto an pagpadangat. Pagpadangat an patugmadan ninda kadaklan na beses kan mga man manlain-lain na pagdesisyon.
Alagad dai intensyon ni Gillligan na pagsuhayon an kalalakihan asin kababaihan sa duwang magkaibang kinaban. Susog saiya, pinapahiwas niya sana an pananaw na inot nang tinukoy kan saiyang maestro dapit sa pagtalubo kan mga indibidwal magin babayi man o lalaki. Sa katunayan, sabi nya, magkasalipan na dimensyon kan paggurang an pagsuhay asin an pagpadangat. Mantang an pagsurosadiring buhay nakaangkla sa etika nin mga karapatan, an danay na pagkatakod-buot minagikan man sa etika nin pagpadangat. Para ki Gilligan marka nin paggurang an pagmidbid kan duwang ladong ini kan buhay kan tawo. Dangan an urog kahalagang kaipuhan na magsunod sa agimadmad na ini iyo an pagbuot asin paghinguwa mismo na magpadangat. An pagsurosadiring-buhay asin an pagpadangat na udok sa buót signos na mismo kan moral na pagbuót.
Alagad sa saiyang librong The Birth of Pleasure (2012) mahihiling na ilinagak naman ngani ni Gilligan an pagpadangat sa mga guna kan sekswalidad. Susog saiya: “An pagtalingkas kan pagkamuot asin kagayagayahan-buót sa patriyarkiya kan pagkalalaki o pagkababayi nangangahulugan nin pag-untok kan pagsurohay-suhay dangan paglaog sa katibaadan kan pagpadangat—pagsabot kan saiyang mga naaraman, paghimati kan saiyang mga namamaanan, an hubang pag-atubang sa presensya kan namumutan, paghuba kan mga panhilom na gubing kan pagkalalaki asin pagkababayi, miski pa gurano pinagayon kan kultura.”
Sarong katibaadan an magpadangat, katibaadan na makulgan, dai balosan, kamùtan o padangaton man kan pinapadangat asin kun ano-ano pang mga katibaadan. Alagad bako kayang sadiri an pinapaurog kan nagpapadangat kundi an saiya mismong pinapadangat kaya inaako nya mismo an mga katibaadan na ini. Bako man gayud harayo kun sambiton nyato si Maria bilang sarong ladawan nin pagigin ina na rinimpos na sana sa saiyang puso an mga tataramon kan saiyang aki na naglampaw tanganing maghulit sa templo na nagpahadit na maray sa saiya. Ki Maria mahihiling an ladawan kan pagkasaro kan pagpadangat asin pagtubod. Alagad pwera sa pagtubod, yaon man an pagpatawad sa pagpadangat. Giraray bako man gayud harayo kun sambiton bilang ladawan nin pagpatawad an amang inako man giraray an saiyang aking naglampaw bitbit an hiras nyang pamana, na gusto naman kutang magsurosadiri alagad nagpuli matapos waldason an saiyang mga pagrurugaring. Yaon man sa pagpadangat an pag-ako kan katungdan siring na lamang kan sarong tugang na udok sa buot na nag-aako kan katungdan kan pagigin magurang sa saiyang mga tugang huli ta kapos sinda sa kabuhayan. Dai mawawara an paglapigot sa pagpadangat siring kan duwang nagkakaminuotan na nag-aandam naman para sa buhay na minamawot ninda sa maabot na panahon sa tahaw kan daing kasiguraduhan. Sa ngunyan na panahon urog na kaumaw-umaw lugod an mga nagdedesisyon man giraray na magpadangat sa tahaw kan dai pag-ako o kakulangan nin pag-ako sainda kan banwaan, kawaran proteksyon kan ley sa saindang pagsaro, asin pag-alaman kan diskriminasyon asin panunuya-nuya kan mga tawong habong itukal an pagkamuut sa kinatudan na baynaryong (binary) pag-iisip kan pagkalalaki asin pagkababayi. Sa sainda mahihiling an ladawan kan pagpadangat bilang pag-ako kan katibaadan na gikan mismo sa banwaan.
An mga halimbawang sinambit nagpapahayag sana man na kaya asin pwedeng gibuhon kan miski sisay man an magpadangat. Gabos man kayang tawo igwang buot asin namumuot. Alagad an garo nagtataong laman kan hirong ini gikan sa buot iyo an pagpadangat sa namumutan. Makusog an tanog kan elemento nin pagmati sa tataramon na “pagkamuot” alagad kun papano kongkretong namamatian kan namumutan an pagkamuot na ini garo malinaw na sinasayod kan tawong nagsasabing siya pinadangat.
Magayon an mamuot asin magayagaya sa buot an magpadangat dara an gabos kaining katibaadan. Siring kan sabi ni Gilligan, an pagsurosadiri asin pagpadangat mga parehong burabod nin kahulugan sa buhay kan tawo sa kinaban. Dai kaipuhan pagtimbangon kun siring an duwang bagay na parehong timbangan mismo kan satong pagkayaon.
0 Comments