Nagbukas an radyo sa Bikol pakatapos kan Ikaduwang Gyerang Pangkinaban sa huring parte kan dekada ‘40. Didikit pa an transistor radio sa anom na probinsya kan rehiyon. Gamit baterya o pila saná.
Maski pati nagtitinò an pila asin nagkikirikiti na an transistor pinipirit pang patanugon. Pigbabalad-balad saná an basang tela tanganing maalang asin magtanog pa maski dikit.
Mga palagong-lagong pa an boses kan mga announcers kaidto, arog ki Art Toralba asin Dottie Flores.
Saro sanea an radio station kadto, an ABS-CBN dzRB AM na nakabase, inot, sa Canaman, Camarines Sur, tapos nagbalyo sa syudad kan Naga sa presenteng kinakamugtakan harani sa Bicol Medical Center sa Concepcion Pequeña kataid kan highway.
Kan dekada ‘50 nagpuon nang magdakol an paradangog kan dzRB, the voice of Bikolandia, 5kW an kusog kan abot, na dangog bako saná sa Bikol kundi pati sa Samar asin Quezon provinces.
Huring parte kan dekada ‘50 kadakol nang paradangog sa radio ta dakol naman tindang transistor radios na piglalako kan manlainlain na tindahan, ahente, asin kumpanya.
May kuryente na kaidto sa Naga, sa paagi kan Bicol Electric Company kan mga Sison, asin sa Legazpi pero dikit pa an may takod, kadaklan transistor man giraray.
Duman na nagsikat an mga pangaran na Eddie Alanis. Arnold Abragan, Bert Neri, Noli Santa Cruz, Jess Volante, Beth Ireola, Del Delos Santos, Roger Villamor, Eddie Valenciano, asin iba pa.
Pagpuon kan dekada ‘60, nagbukas an Filipinas Broadcasting Network (FBN) dzGE asin dzEB AM na may sanga sa Tuguegarao, Lucena, asin Legazpi.
Nagbukas man an ABS-CBN nin sanga sa Legazpi na sarong AM station. Duman na nagsikat si Jimmy Alanis, tugang ni Eddie, na nagin station manager kan ABS-CBN Legazpi.
Sa Naga, an mga sikat, apwera ki Alanis, si Sonia Leaño, primerong manager kan FBN, saka sinda Paco Felecidario, Sal Fortuno na ikaduwang manager kan FBN na nagtagal na pinakahalawig sa pwesto, Sal Orbon, Fiorell Salvo, Saavedra alyas Tsokolate.
Nadangog na an boses ninda Noli Mapa, Ruben Ocampo alyas Lolo Beloy, Felipe T. Bio alyas Bio-bio kan “Apat na Tagulipdan,” George Dumaguin, Sammy Garcia, Manny Enalpe, Arnold Sayson, Ben Almeda, Didoy, saka Napi.
Apwera kan ABS CBN asin FBN, nagbukas na an dzDR na sadiri man kan mga Ravanera na taga-Naga.
Maugma na an ere sa radyo kaidto.
An mga announcers na taga-Naga iniimbitaran na magin emcee sa mga programa sa Daet, Camarines Norte; Tagkawayan, Quezon; Polangui asin Pioduran sa Albay, asin sa Burias, Masbate.
Nagpuon na an variety shows sa entablado arog kan Dalan sa Kalangitan, Liberty Big Show, Eddie Alanis Show na tampok sinda Eddie Alanis, Arnold Abragan, asin Sal Orbon.
Kan si Sal Fortuno an hadi sa ere kan FBN, boses nya saná an nadadangog sa newscasts. Kool na kool, mayong komentaryo, very objective, purong bareta saná.
Kan panahon man na idto nagsikat si Rufo Tuy Jr., puon sa dzRB nagbalyo sa dzDR tapos nagbalyo sa dzGE. Dai nalingawan an pambihirang Bikol, bareta sa panahon, asin bareta hali sa kalangitan (space) urog na sa bulan (moon) kan primerong magtungtong an tawo duman.
An panahon kan mga transistor radio nagdanay sagkod dekada ‘70 sagkod na magdeklara kan Martial Law. Puon kaidto, nagbago na an tono kan radyo, mala ta may mga estasyon na pigpasara arog kan dzRB asin an dyaryong Bicol Mail. An natada sanáng nagtatanog iyo an dzGE.
Sa masunod an ikaduwang parte kan istoryang ini dapit sa broadcasting sa radyo asin telebisyon kan panahon kan Martial law asin pagkatapos kaini.
.
0 Comments