Dagos po kamo sa monasteryo na nakatago sa kadlagan. Maugmang pagbati sa inot na artikulo manugod sa Budismo. Sa buót ming makatabang saindo, pinupunan mi ining serye sa Magbikol Kita. Awot pa man lugod na an semilyang ini magkagamot, magtubo, magbuskad, asin magbunga tanganing makatao nin sustansya saindo asin sa gabos na nangangaipo nin katuninungan, pati na an saindong lingkod.

An obheto kan sarong monasteryo iyo an magtao nin repuhyo. Ano an repuhyo?

Kun oobserbahan ta an situasyon sa kinaban, kadakol an nagtitirios nin huli sa mga problema. May mga nag-iiriwal, nagkakarasuhan sa husgado, naggagaradanan; nagkakahirilang nin kancer, naiistrok, kagkaka-CoViD19, pati mental illness; nabibiktima nin iba, naaaksidente, nawawaran nin trabaho, asin kadakol pang iba. Naghahanap nin ginhawa pero dai aram kun sain maduman. Kadakul an nagsi-suicide nin huli sa depresyon. Garo kita binabagyo alagad mayong masirungan. Maski mapaiplian man lamang sa peligro kan duros, mayo.

Pag-aadalan ta an natura kan samsara asin kan dukkha. An dukkha dipisil ma-translate. Suffering, stress, unsatisfactoriness, kaya gagamiton ko an tataramon na dukha as is.

Advance na ngani an materyal na teknolohiya. May mga tablet, laptop, asin kadakol pang ibang gadgets. Pero dai pa giraray na reresolbahan an problema nin dukha. Garo dai pwedeng maibitaran. 

Buót ming inbitaran kamo sa monasteryo sa kadlagan (Forest Monastery). Ino-offer mi an Dharma na nadiskubre ni Buda. Naresolbahan nya an problema kan dukha kumpletamente, permanentemente, 100% asin gusto ming i-prisentar saindo an Dharma ni Buda.

Mayo pong “coincidence” sa uniberso. Nagtupar kita sa lugar na ini nin huli ta hinog na an panahon na maresolbahan man lugod an saindong agrangay. 

Bago kita magpuon, duwang bagay saná nguna. Primero, an Budismo bakong relihiyon, dawa ngani may mga nagsasabing relihiyon ini. An Budismo edukasyon. E-duco (Latin E or ex=out of; duco, ducere=to lead. E + ducere=to lead out of darkness). Halimbawa, magayon an banggi pag bulanon, full moon, pero an kabilugan nin bulan dai nahihiling kun natatakluban nin mga maitom na panganuron. An Budismo sarong paagi, garo baga bilang sarong “how to” manual kun pàno mahali an panganuron nin greed, hatred, asin ignorance (dai ko pa natutuldok an eksaktong translation sa Bikol, pasensya na) na nagdudulot nin kapagtiusan. [Editor’s translation: kapasluan, pagkaungis, kamangmangan]

Gabos imbitado sa monasteryo. Maski ano man an saindong relihiyon, o maski mayo man kamong relihiyon, dagos po kamo. Dai kami interesadong magkonbertir. Sabi ngani kan Dalai Lama, kun ika Kristyano, “be a good Christian”; kun ika Muslim, “be a good Muslim”.

Ikaduwa, si Buda bakong Dyos. Saro syang tawo na siring satuya na naabot an Nirvana, an pinakahalangkaw na tangga na maaabutan kan tawo. Sarong naliwanagan. Sarong napagmata sa katutuuhan. Naresolbahan an problema nin dukha. 

Kita pwede man magin buda. Kun sususugon an dalan ni Buda. Sa totoo, an intirong obheto kan Budismo iyo na tanganing kita magin buda—an tangga na mayo na nin dukha.

Nagdesidir akong suraton ini sa satuyang lenggwaheng Bikol ta iyo ini an pinakaharani sa puso. Prubaran ko na magsurat kada semana. Despensa na saná tabi sa Bikol ko. Dipisil pantayan an Bikol nin sarong Maestro asin Poeta sa kalibre ni Vic Nierva. 

Awot pa man lugod, maresolbahan an saindong problema sa paagi kan mga artikulong ini. Marahay-rahay kun literal na makaistar sa monasteryo sa Thailand o lamaseryo sa Tibet, alagad kun mayong oportunidad, digdi kamo magpasyar sa Magbikol Kita forest retreat. Tuninong digdi. Mayong mga paraiwal, mayong ribok kundi an awit nin mga gamgam. Mayong polusyon kundi an hayahay na duros. May mga burak, lubi-lubi, asin mga prutas, kua saná kamo. Sarung repuhyo. Kun banggi, mga aninipot sa luwas kan monasteryo na nagtatao nin ilaw sa tahaw nin kadlagan. 

Maghirilingan po kita sa sunod na artikulo.

.