Saturday, July 27, 2024, 4:35pm

Halipot na saysay kan O’Bikoliana

Published on Sunday, November 08, 2020, 8:15pm

Kun may Filipiniana, igwa man nin O’Bikoliana.

Bakong basta-basta an magtukar kan adbokasiya kan sarong tawo tanganing ining adbokasiya nya magtao nin inspirasyon, bako sana sa saiyang mga nagin estudyante, kundi  sa iba pang mga tawo sa maabot na henerasyon urog na sa Kabikulan.

An tawong ini mayong iba kundi si Padre James O’Brien, SJ, sarong Amerikanong Heswita na nagtukdo sa Ateneo de Naga nin nagkapirang taon. Nabansagan si Padre O’Brien na mas Bikolano pa kumpara sa ibang mga Bikolano ta mayong kapagalan nyang tinukduan an saiyang mga estudyante na i-apresyar asin buhayon an kulturang Bikolnon. Sya mismo nakanuod magtaram asin magkanta sa Bikol, pinagadalan nya an kasaysayan (history)  kan Bikol,  asin nagsurat nin libro manungod sa kulturang Bikolnon na ginamit nyang teksbuk sa pagtukdo nya sa Ateneo de Naga. An titulo kan libro, The Historical and Cultural Heritage of the Bicol People.

Dara kan saiyang pagkamuot sa Bikol, sa mga Bikolano, sa kulturang Bikolnon, nagin personal na adbokasiya ni Padre O’Brien an pagpreserbar, pag-adal, pagrukyaw, pagpadanay, asin pagpauswag kan kulturang Bikolnon. Binawian si Padre O’Brien nin buhay kan Mayo 26, 1994, sa edad na 66 anyos.

Importante sa sarong tawo o maski sa sarong grupo kun ano an magigi nindang pamana pag-abot kan panahon.  Kaya kan magselebrar kan saindang Golden Jubilee an mga myembro kan Ateneo de Naga High School Class 1966, nagdesidir an klase na saindang buhayon an adbokasiya ni Padre O’Brien sa paagi kan O’Bikoliana.

Sa tabang asin suporta ni Tito Valiente, na aktibong myembro kan  Manunuri ng Pelikulang Pilipino asin saro man na Atenista, Edna San Buenaventura, pamayo kan James O’Brien Library kan Ateneo de Naga, asin Padre Primitivo Viray Jr., SJ, presidente kaidto kan Unibersidad kan Ateneo de Naga, namundag an O’Bikoliana kan 2016.

An seksyon kan O’Bikoliana kan Ateneo de Naga library repositoryo nin manlain-lain na librong Bikolnon manungod sa kultura, mga  nobela, mga video saka CDs,  mga magasin, mga rawitdawit, mga kanta, mga luma asin bagong dyaryo, asin  manlain-lain na babasahon o mga bagay-bagay nganing ibalangibog o mapalakop an mayaman na kulturang Bikolnon.

Pursigido an mga myembro kan AdeN Class ‘66 na susuportahan an O’Bikoliana sa maabot pang mga taon nganing pirming updated an O’Bikoliana collection nin mga bagong libro saka mga video.

An tataramon na O’Bikoliana ideya ni Ernie “Bido” Verdadero, sarong personalidad sa midya sa Syudad kan Naga asin myembro kan AdeN High School ‘66.

Hali sa tulong tataramon an O’Bikoliana: OB, an gaha o apod ki Padre. O’Brien kan saiyang mga estudyante; Bikol, an lugar o rehiyon na saiyang namutan; asin aniana, na an etimolohiya hali sa Kastilang tataramon na an gustong sabihon, “selected items of information.”

Dakulang resource pan-edukasyon (educational resource) an O’Bikoliana sa mga estudyante, mga paratukdo, mga trabahador pangkultura (cultural workers), mga tawong simbahan, mga parasaliksik (researchers) asin iba pa na buót adalan an ano man na aspekto kan kulturang Bikolnon.

Tanganing mapalakop pa an adbokasiya ni Padre O’Brien, piglaunch kan O’Bikoliana kan 2017 an Annual James O’Brien, SJ, Memorial Lecture Series saka an  Hurop-Hurop, sarong libreto na an laog iyo an mga topic kan lecture series.

Tuyo kan taunang lecture series an mag-imbitar nin mga lecturers o iskolar hali sa manlain-lain na propesyon nganing pag-urulayan asin i-promote an mga temang harani sa puso ni Padre O’Brien arog baga kan lingwaheng Bikol, mga isyung pansosyudad,  kultura asin musikang Bikolnon, kasaysayan kan rehiyon, asin iba pa.

An mga tema asin nagtararam sa Annual James O’Brien, SJ, Memorial Lecture Series kan nakaaging apat na taon puon kan 2017 iyo an mga minasunod:  Dr. Danny Gerona, Fr. O’B and the Birth of Bikol Studies; Gemma B. Mendoza, The Role of Media in Social Change; Jesus C. Hernandez, Bikol Language Mapping: A Guide to Zellenial; Joey Gianan Vargas saka Jaime Jesus Borlagdan, Ano Daw Idtong sa Gogon: Original Bikol Music from Folk to Contemporary Songs.

Medyo may pagkapareho an O’BIkoliana sa Filipiniana. An pagkakaiba sana, igot na pakukusogon pa kan O’Bikoliana an koneksyon kan Ateneo de Naga, bilang sentro nin edukasyon, sa komunidad sa paagi kan pag-imbitar sa gabos na mga eskwelahan o mga unibersidad asin mga institusyon nin edukasyon (educational institutions) na gamiton an O’Bikoliana bilang sarong  research resource.

Si Andy Villanueva, saro sa mga nagin maestro kan mga myembro kan AdeN High School ’66, pigdescribe an O’Bikoliana na garo sarong pisog o tulang na tinanom kan Class ’66. Sabi ni Villanueva, “At present or even in the immediate future, it may still be unnoticed. But I am convinced that your concept, as inspired by Fr. Jim O’Brien, will bear fruits in the years to come that will open the eyes and stir up the inner hearts of future Bikolanos.”

.

Greg Castilla
Tubong-Sipocot, Camarines Sur si Greg Castilla, asin igwa nin doktorado sa multikultural na edukasyon hali sa Unibersidad kan Washington sa Seattle. Awtor sya nin pitong libro. Nagsusurat sya dapit sa dawa anong temang importante nanggad sa buhay.

0 Comments

Submit a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Importanteng Paisi: An Magbikol Kita minatao nin galang asin nagmimidbid sa katalingkasan kan lambang kag-ambag na parasurat na makapaglahayag kan saiyang personal na ideya, opinyon, o panànaw, sa pagtubod na ini nakasusog saka nakagamot sa pag-adal, pagsaliksik, asin hararom na paghurup-hurop. An indibidwal na mga artikulo dai nagsasalming sa pangkagabsan na paninindugan kan Magbikol Kita.

Kag-ambag na mga Parasurat

Kenneth Isaiah Ibasco Abante

Khryss Arañas

Mae Diane Azores

Nephtaly Botor

Niles Jordan Breis

Luis Cabalquinto

Jethro Calacday

Greg S. Castilla

France Clavecillas

Christian Dy

Maria Leny Felix

Dennis B. Gonzaga

Jaya Jacobo

Jingjin 淨近

Victor John Loquias

Vic Nierva

Pen Prestado

Joseph Reburiano

Adrian V. Remodo

Aika Robredo

Ronald ‘Bong’ Rodriguez

Jenn Romano

Javier Leonardo Vitug Rugeria

Jay Salvosa

Sari Saysay

Jonas Cabiles Soltes

Kerwin Orville Tate

P. Francis Tordilla

Melba T. Vera Cruz

Ernie Verdadero

Magbikol Kita is published by

We create blogs, videos, websites, graphics, and social media content so you can engage customers online and offline. Visit Creative Coconut Ph for ideas and to contact us.

Resibihon an mga artikulo sa email

Magsubscribe sa mailing list kan Magbikol Kita. Resibihon an mga artikulo direkta sa saindong email.

An Magbikol Kita sarong adbokasiyang nagtutulod, nagpapararom, asin nagpapahiwas kan paggamit sa mga tataramon na Bikol sa online na kinaban. Orihinal ining sarong midyum nin paghiras nin kaaraman dapit sa lenggwaheng Bikol para sa mga nagtutukdo asin nag-aadal kan tataramon. An paghimo kan website na ini sarong lakdang nin pagpahiwas kan sakop asin abot kan Magbikol Kita tanganing magin sarong kamalig nin impormasyon para sa mga Bikolnon—asin mga buót makanuod kan tataramon—yaon man sinda sain sa bilog na kinaban. Madya na, Magbikol Kita!

Para sa mga buót maghiras nin mga artikulo, opinyon, suhestyon, asin iba pang buót nindong ipaabot samuya, mag-email sa [email protected] o imessage kami sa contact form sa ibaba.

An ortograpiya asin istilo sa lenggwahe na ginagamit kan Magbikol Kita nakasusog sa ginagamit kan Mother Tongue-Based Multilingual Education (MTB-MLE) kan Departamento kan Edukasyon. Ini tanganing an anuman na maipublikar sa idea hub na ini pwedeng magamit kan mga eskwela, urog na sa mga pampublikong eskwelahan.

I-message sana kami para sa mga hapot o anuman na buót nindong ipaabot sa samuya.

9 + 14 =

Magbikol Kita © 2021 Reserbado an gabos na karapatan