Kan sarong semana, nagtao ako nin webinar sa sarong unibersidad na inatindiran nin mga paratukdo asin administrador. An tema kan webinar: saykososyal na interbensyon para sa mga aki asin pamilya sa tahaw nin pandemya. 

Dakul magagayon na hapot kan open forum na, pero saro sa nagtatak sako iyo an manungod sa isyu kan mga migrante asin kan saindang pamilya sa panahon nin COVID-19. 

Migrasyon asin Baskog-Isip

Harani sa buót ko an migrasyon bilang sarong penomena. Magsasarong dekada na an nakaagi kan ako nagluwas nasyon para magtrabaho sa United Arab Emirates. Apat na taon akong nakipagsapalaran duman: inot bilang sarong psychometrician sa human resource consultancy, dangan bilang sarong counselor sa international school. Kan 2012, nagpuli ako sa Pilipinas para magklase giraray.

Halipot an apat na taon para masabi kong batikan ako sa ekspiryensya bilang sarong Overseas Filipino Worker (OFW). Alagad, sayod ini para maihiras ko kun anu-ano an mga isyung inaatubang kan sarong OFW sa aspeto nin baskog-isip. 

May duwang lado an area of concern kan mga migrante. Inaatubang ninda an mga hamon sa saindang  nasyon na pinagtatrababuhan (host country) mantang iniisip man an kamugtakan kan saindang pamilya sa saindang nasyon na ginikanan (home country). 

Sa nasyon na pinagtatrabahuhan, dakulang adjustment urog na kun iba an lenggwaheng gamit asin kung an kultura lain sa nakatudan. Yaon man an stress asin ansyedad na dara kan reyalidad na sinda dayo saná asin mas pinapaburan an mga lokal sa manlainlain na dimensyon kan pagbuhay urog na sa trabaho. Minsan nakakamati din nin diskriminasyon an mga dayong migrante dahil sa rasang kinakabilangan. May impluwensya an klase kan trabaho sa kalidad kan buhay (quality of life) ninda. Igwang mga OFW na marhay an benepisyo asin sweldo; igwa man na nagtitikapo dahil sa kadikit sana an nakukua. Urog na ngunyan sa panahon nin pandemya, dakol sa mga OFW an naapektuhan an mga trabaho. Igwang mga migrante na marhay an istaran; igwa man na suruksukan saná sa sadit na kwarto. May mga OFW man na nakakamati nin kamunduan asin hadit dara kan pagigin harayo sa pamilya. 

Mantang inaatubang an mga nasambit na agyat, dai mahahali sa mga migrante na isipon an kundisyon kan saindang mga nawalat na paryentes. Mawot ninda na regular makapagpadara nin kwarta na panggastos kan saindang pamilya, kaya nahahandal kun may mga remalaso sa hanapbuhay. Nagsosolo-solo sinda sa panahon na may hilang o kamatian. Kun may mga dai pagkakairintindihan sa laog kan harong, halangkaw an lebel kan stress nin huli ta dai tulos sinda makaresponde kaya nakakamati nin kawaran-kakayahan (powerlessness). Minsan kawsa man nin kahaditan an mga huringhuding asin bareta na nakakaabot sainda manungod sa sitwasyon sa Pilipinas. 

Baskog-Isip asin Pangataman sa Sadiri

Sa tahaw kan mga isyung inaatubang ninda, anu-ano an mga istratehiyang pwedeng purbaran para mapakusog an baskog-isip asin pangataman an sadiri (self care) kan mga migrante asin kan saindang pamilya? 

1. Marhay kun sinda igwang mga amigo o amiga na masirbing support system ninda. Mga tawong pigtitiwalaan na pwedeng makaulay o hagadan tabang.

2. Makakatabang kun mapartisipar sinda sa mga aktibidad na recreational na ikakaugma ninda, arog kan isports, creative activities, asin iba pa.

3. Kun sinda may mga religious practices, makakatabang kun maiseselebrar ninda ini dawa sa pribado o kaiba an mga tawong may siring man na pagtubod.

4. Importante an pagrereserba nin oras sa pagpahingalo sa luwas kan trabaho. Kaiba kaini an pagturog nin tama sa oras asin balansyadong pagkakan.

5. Kun makakatabang, mantiniron an komunikasyon sa saindang pamilya digdi sa Pilipinas sa paagi ni pag-apod o paggamit nin mga teknolohiya siring kan social media o video conferencing.

6. Kun may mga okasyon arog kan birthday, anibersaryo, o pyesta, pwede ining iselebrar gamit man an mga social media technologies para makabali man an kapamilya na nasa abroad.

7. Purbaran an mga ehersisyong pampakalma (relaxation exercise) arog kan hararom asin kontroladong paghangos (deep and controlled breathing) asin mga self-soothing exercises arog kan pagdangog nin musika, pagkakan nin masiram asin masustansya, pagpamasahe, paghiling nin magayagayang kapalibutan.

8. Kun halangkawon an stress, ansyedad, o kamunduan na namamatian na dai na kayang solusyunan kan sadiri o kan mga kairiba, dai masupog magrani sa mga propesyunal sa baskog-isip (mental health professional) arog kan mga counselor, sikolohista, o psychiatrist. Sa panahon nin pandemya, an mga propesyunal na ini padagos na nagseserbisyo sa paagi nin telecounseling o telemedicine.

An mga nasambit pwedeng makatabang sa pagpaurog kan baskog-isip bako saná kan mga migrante kundi pati kan saindang pamilya, o sisay man na nagmamawot pangatamanan an sadiri. Maninigong paghurup-hurupan na an lambang saro may kakusugan nin isip asin buót na pwedeng gamiton para atubangon an mga problema sa buhay. Alagad, kun mag-abot an oras na dai ta na kinakaya an mga sirkumstansya, bakong kaluyahan an paghagad tabang kundi sarong senyales nin kusog.

.